And now for something completely different. Wie denkt dat de absurde sketches van John Cleese en de zijnen enkel waanzinnige humor bevatten en ons verder niets bijbrengen, heeft het mis. Dit zijn vijf legendarische scènes waaruit we belangrijke schrijflessen kunnen trekken. Neen, echt.
It’s not particularly silly, is it now?
Een klassieker! We zien John Cleese doodserieus een krant kopen, op een gekke, onnavolgbare wijze over straat lopen, en dan arriveert hij op zijn werk, The Ministry of Silly Walks. In de gang komt hij collega’s tegen die er ook één voor één een gekke tred op nahouden.
Wat we hieruit kunnen leren? Dat je enorm kan spelen met het vrijgeven van informatie. Roep verwondering op bij je lezer, introduceer een personage met een vreemde eigenschap, laat iets onverklaarbaars gebeuren en de ogen van je lezer zullen over het papier vliegen. Geef de informatie met mondjesmaat vrij, zodat je lezer geboeid blijft.
Als we eerst het bord The Ministry of Silly Walks zouden zien en dan de gekke wandels, hadden we ook gelachen, maar het verrassingseffect droeg enorm bij aan de kracht van deze sketch.
What are you gonna do, bleed on me?
Wanneer King Arthur en zijn schildknaap Patsy door een bos wandelen, worden ze tegengehouden door een zwarte ridder, The Black Knight, die vastberaden is om Arthur niet door te laten. Het komt tot een zwaardgevecht, waarbij Arthur de armen en benen van de Black Knight afhakt. Maar zelfs in deze toestand weigert de ‘onoverwinnelijke’ ridder om zich gewonnen te geven.
Een hilarisch lesje in doorzettingsvermogen. Blijf schrijven en zet door om jouw schrijfdromen te realiseren, zelfs als alles tegenzit.
We are now no longer the knights who say ni
Welke Pythonfan is er niet dol op The knight who say ni? Nadat Arthur en zijn gevolg hun ongewone doch niet geheel onredelijke verzoek hebben ingewilligd en hen een struik gebracht, is er echter een groot probleem: The knights who say ni zijn nu The knight who say who go neeeow wum ping. Al moeten sommigen van hen daar nog aan wennen, want her en der ontsnapt er nog weleens een ni aan een van hun kelen.
Wat deze ridders met een voorliefde voor struiken ons leren over schrijven? Wees consequent in wat je schrijft. Stel je op bladzijde 12 dat de vader van je hoofdpersonage dood is, laat diezelfde vader dan niet plots op bladzijde 135 opduiken. Heeft zijn vrouw bruine ogen, maak er dan niet halfweg groene ogen van. Het zijn die kleine onzorgvuldigheden die je lezer volledig uit het verhaal halen.
Tip: Telkens je iets over je personages onthult, al is het maar een klein detail, schrijf je dat op een papier. Hou zo van elk personage een document bij, dat je op elk ogenblik tijdens het schrijfproces kan raadplegen. Hoe oud was de moeder ook alweer? Hoe heette die ex-vriend? Welke kleur haar heeft ze? Zo merk je het meteen als je toch per ongeluk ni zegt.
This is an ex-parrot
Loop over een willekeurige straat in Engeland en vraag iemand die ouder dan veertig is of hij de ‘dead parrot’-sketch van Monty Python kent, en hij zal de volledige sketch voor je declameren alsof het zijn trouwgeloften zijn.
Wat we uit deze beruchte sketch kunnen leren, buiten het feit dat Noorse papegaaien die niet bewegen niet gewoon de fjorden missen, maar mogelijk dood zijn? Dat je soms duidelijk moet zijn in wat je schrijft.
Show don’t tell is een geweldige tip die je proza zeker en vast naar een hoger niveau kan tillen, maar overdrijf er niet mee. Je lezer vindt het leuk om in jouw verhaal op zoek te gaan naar clues die duidelijk maken wie je hoofdpersonage is of hoe de vork echt in de steel zit, maar zorg wel dat hij de draad niet volledig verliest. Het is een verhaal, geen cryptogram. Soms moet je gewoon heel duidelijk stellen dat de papegaai dood is.
“He’s not pining, he’s passed on. This parrot is no more. He has ceased to be. He’s expired and gone to meet his maker! He’s a stiff, bereft of life, he rests in peace. If you hadn’t nailed him to the perch he’d be pushing up the daisies! His metabolic processes are now history! He’s off the twig! He’s kicked the bucket, he’s shuffled off his mortal coil, run down the curtain and joined the bleeding choir invisible! THIS IS AN EX-PARROT!”
Nobody expects the Spanish inquisition!
Wat we kunnen leren van deze nogal klungelige inquisiteurs?
Onverwachte wendingen kunnen geweldig zijn in literatuur – maar ik raad wel aan om er zorgvuldig mee om te springen. Zet je lezer gerust op een verkeerd been en laat het einde inslaan als een bom… Maar zorg wel dat de lezer nadien het gevoel heeft dat het einde toch al (onopvallend) was ‘aangekondigd’, dat er clues waren doorheen je verhaal. Broodkruimels die je her en der hebt achtergelaten.
Zelfs het meest onverwachte einde moet op de een of andere manier uit je verhaal voortkomen. Wat voor nut heeft het om de lezer honderden bladzijden lang mee te nemen op een epische reis, als die reis niet op de een of andere manier naar het einde toe werkt?
(c) Leen Raats
Geef een reactie